Overweging 24-25 april Margaret de Groot-Vlasveld
Lezingen 1 Johannes 3, 1-2; Johannes 10, 11-18
Een herder is een leider, is een leider ook een herder?
Een vraag die ik aan u wil voorleggen. Het houdt me bezig in deze crisistijd van het Coronapandemie waarin we, democratisch gezien, leiders zien wankelen. En hoe worden we bijeengehouden?
Leiderschap wordt op vele manieren zichtbaar. Soms vraag ik me af wie in ons land de leiding heeft.
Zijn onze politieke leiders, huurlingen die onder invloed staan van medische, economische en juridische belangen, door de media? De leden van de Tweede Kamer zijn gekozen door ons, voelen ze zich ook door ons geroepen? Door het getoonde leiderschap voel ik een onrust over hoe we door deze grote crisis gaan komen. Medisch gezien staat het zwartste scenario voor de deur.
Leiderschap en Kerk. Kerkelijk is er ook diversiteit aan leiderschap. Van Diaken tot Paus, allen zijn gewijde mannelijke ambtsdragers die geroepen zijn om herder te worden. Voorbij die hiërarchische lijn zijn er mannen en vrouwen, ook in kloostergemeenschappen, die geroepen zijn om met de Goede herder op weg te gaan. Een geloofsgemeenschap, ook de onze, bestaat voor het grootste deel uit geroepenen: Vrijwilligers die de geloofsgemeenschap levend houden.
En als er herderlijke leiding is, die ons kent bij naam, is er voeding op zielsniveau. Zo zijn we herder voor elkaar.
Als er vertrouwen is, zijn we volgzaam. Dan stellen we ons op als één kudde. Bij twijfel en onzekerheid willen we meer onze eigen koers gaan varen. Ons innerlijk leiderschap komt boven. En die is afhankelijk van de levensfase waarin we ons bevinden.
De jongeren, die op weg zijn naar zelfontplooiing zien hun toekomst inperken. Reizen, ontmoetingen, studies, experimenteren.
De jongvolwassenen, die zoeken welk beroep hun voldoening gaat geven. Ze zijn afhankelijk van korte contracten, onzekerheid. Op de woningmarkt is het vinden van een passende woning een zoektocht.
De groep daarboven, de midlife generatie, met ervaring en kennis. Ze hebben vaak veel bereikt. Soms begint de uiterlijke wereld te verbleken en komen er vragen als: Waar gaat het echt om in mijn leven?
En de 60-plussers. Een leeftijdsfase waarin er aandacht komt voor de oogst. Een tijd van reflectie op ons innerlijk leven en passend leiderschap en de betekenis die wij daaraan geven. Bij het ouder worden is veel verlies, afscheid nemen en rouwen. Dat vraagt telkens weer een andere vorm van innerlijk leiderschap.
Een herder is een leider, is een leider ook een herder?
In onze werksituatie, professioneel of vrijwillig, zijn er ook ervaringen met leiderschap. Misschien bent of was u zelf leidinggevende en heeft u ervaren wat het betekent om vanuit een innerlijke drijfveer de belangen van werkgever en werknemer te behartigen. Met aandacht voor het woord behartigen, visie met hart en ziel.
En wie was er voor mij een herder? Het zijn voor mij mensen die ik me herinner door hun onvoorwaardelijke betrokkenheid en liefde. Herderschap moet rijpen en wordt mogelijk pas tastbaar na het overlijden van iemand.
Terugkijkend zie ik Pastoor van Cleef uit Leiden, die in de Sinterklaastijd, na de mis van 7.30 uur pepernoten ging strooien uit zijn raam. De kerk zat vol!
Ik zie mijn lerares Engels die betekenis gaf aan de liederen van Leonard Cohen.
In onze parochie is dat Pastoor Toon Rabou, de herder die open doet.
Uw lijst met herders zal ook naar boven komen.
De lezingen geven vandaag een groot vertrouwen. De Heer is onze Herder, onvoorwaardelijk. Wie we ook zijn en in welke levensfase, je wordt gekend en bij naam genoemd. In de veertigdagentijd baden we wekelijks uit psalm 73: Ik ben bij u, altijd bij U, Gij houdt mij vast, uw hand in mijn hand.
Hier is het boekje ‘Van Maria Lichtmis tot Pinksteren’, Bidden in onzekere tijden in 2021. Het raakte mij dat er een gebed in staat van Ruud Lubbers. Het is geschreven op 3 november 1982, de dag voordat hij premier werd. Het is een bekentenis over zijn eenzaamheid. Het zal ook nu voor menig leider een eenzame weg zijn, om leiding te geven en een opstandige kudde bijeen te houden.
Eenzaamheid
Soms wordt het dof en grauw
verdwaasd, versuft aan alle kanten
om je heen; je bent alleen.
Alleen, alleen, maar niet in wacht en rust,
maar aangevreten door alles
wat je niet kunt duiden, je kwets en hopeloos ontrust.
Wat sta je dan alleen, ontheemd,
van God en alleman vervreemd.
Je tuurt, je tast, je tracht te bidden
het zachte vloeken terug te dringen
de wanhoop niet te laten winnen.
Mijn God, wat kan je eenzaam zijn,
zo eenzaam, zo verdwaasd dat zelfs
het bidden in mij raast,
alsmaar zoekend naar houvast.
Laat wijken toch die mist, dat bange beven
dat radeloze ik, opstandig en verweven.
Laat schuilen mijn gemoed in Uwe hand
al stamel ik nog slechts
al is het op en uit
laat schuilen in Uw hand.
Uw Hand.
